1- KAPSAM
3065 sayılı Kanunun 32’nci maddesinde, imalatçılar tarafından yapılan ihracat işlemlerinden kaynaklanan iadelerde, yüklenilen KDV yerine sektörler itibarıyla ihracat bedelinin belli bir oranına kadar iade yaptırma konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.
Bu çerçevede, sektör ayrımı yapılmaksızın imal ettikleri malları doğrudan ihraç eden imalatçılar, ihracat teslimlerine ilişkin olarak yüklendikleri KDV tutarına bakılmaksızın ihracat bedelinin %10’una kadar devreden KDV tutarı ile sınırlı olarak iade talep edebilirler.
Bu uygulama ihtiyari olup, uygulamadan Tebliğin (II/A-8.3.) bölümünde tanımlanan imalatçılar faydalanabilir.
- İmalatçı Belgesi’ne sahip olması (Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesini haiz olması veya Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan alınmış çiftçi kayıt belgesi, gıda işletmesi kayıt belgesi ve işletme onay belgelerinden(üretici belgesi) herhangi birine sahip olması),
- İlgili meslek odasına kayıtlı bulunması,
- Üretimin yapıldığı dönemde yürürlükte bulunan Sanayi Sicil Tebliğlerinde öngörülen sayıdaişçi çalıştırması ve gerekli araç parkına sahip olması veya kapasite raporundaki üretim altyapısına sahip olması,
Bununla birlikte, imalatçılar bu uygulama kapsamındaki işlemlerini, ilgili dönem KDV beyannamesinin “İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığının “Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler” tablosunda 338 kodlu “İmalatçıların Mal İhracatları [KDVGUT-(II/A-1.1.4.2.)]” satırını kullanmak suretiyle beyan ederler.
Bu satırdaki “Yüklenilen KDV” sütununa, ihraç edilen mallara ilişkin yüklenilen KDV hesabı yapılmaksızın, ihracat bedelinin % 10’unu aşmamak kaydıyla iadeye konu olan KDV tutarı yazılır.
Öte yandan, ihraç edilen malların geri gelmesi halinde ithalat istisnasından faydalanılabilmesi için, bu uygulama kapsamında iade edilen tutarların gümrük idaresine ödenmesi veya bu tutar kadar teminat gösterilmesi gerekir.
İmalatçılar bu bölüm kapsamında, Tebliğin (II/A-8.3.) bölümünde belirtilen imalatçı belgelerinde yer alan üretim kapasitesinde öngörülen ve imal edip ihraç ettikleri mallara ilişkin iade talep edebilirler. İmalatçı belgesinde yer alan üretim kapasitesine göre imal edilebilecek mallar ile bu kapsamda fason olarak imal ettirilen mallar için bu uygulamadan yararlanılabilir.
Dolayısıyla, imalatçı belgesindeki üretim konusu malların tamamının fason olarak imal ettirilmesi, bu kapsamda iade uygulanmasına engel değildir. İmalatçılar, piyasadan hazır olarak satın alıp ihraç ettikleri mallar için bu uygulamadan yararlanamamakla birlikte, söz konusu mallar için Tebliğin (II/A-1.1.4.1.) bölümü kapsamında yüklenilen KDV’nin iadesini talep edebilirler.
Aynı dönemde imalatçıların 3065 sayılı Kanunun 11/1-c veya geçici 17 nci maddeleri kapsamında ihraç kaydıyla teslimlerinin de bulunması, doğrudan ihraç ettikleri mallar bakımından bu uygulamadan yararlanmalarına engel teşkil etmez.
İmalatçıların doğrudan ihraç ettikleri malların bünyesinde yurtiçi veya yurtdışından KDV ödemeksizin temin ettiği malların bulunması halinde, ihracat bedeline ilişkin iadenin hesabında, ihracat bedelinden bu şekilde temin edilen malların bedeli düşülür. İade edilecek KDV kalan tutar dikkate alınarak belirlenir.
Bu bölüm kapsamında iade talep eden imalatçıların, aynı ihracat teslimi ile ilgili olarak iadesini alamadığı tutar için ayrıca yüklenilen KDV tutarına göre iade talep etmeleri mümkün değildir.
Ancak imalatçılar, bu uygulama yerine imal ettikleri ürünlerin ihracatına ilişkin olarak yüklenilen KDV’nin iadesini Tebliğin (II/A-1.1.4.1.) bölümü kapsamında talep edebilirler. Ayrıca bir dönem bu uygulamadan yararlanan mükellefler diğer dönemlerde yüklenilen KDV’nin iadesi uygulamasından faydalanabilirler.
2. İADE
İmalatçıların mal ihracatından kaynaklanan bu kapsamda yapacakları iade taleplerinde aşağıdaki belgeler aranır:
- Standart iade talep dilekçesi
- İlgili meslek odasına üyelik belgesinin onaylı örneği (Belgede değişiklik olmadığı sürece bir defa verilmesi yeterlidir.)
- İmalatçı belgesi (Belgede değişiklik olmadığı sürece bir defa verilmesi yeterlidir.)
- Satış faturaları listesi
- Gümrük beyannamesi veya listesi (Serbest bölgeye yapılan ihracatta serbest bölge işlem formu, posta veya kargo yoluyla gerçekleştirilen ihracatta elektronik ticaret gümrük beyannamesi, gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya bunların depolarına yapılan teslimlerde, malın gümrüksüz satış mağazasına veya deposuna konulduğuna dair ilgili gümrük idaresinin onayını da içeren antrepo beyannamesi)
- İhracatın beyan edildiği döneme ait indirilecek KDV listesi
- İhracatın beyan edildiği dönemden önceki son yirmi dört döneme ilişkin indirilecek KDV listesi (Aynı dönemleri kapsayan indirilecek KDV listesinin bir defa verilmesi yeterlidir. Önceki dönemlerin herhangi birisinde ödenecek KDV beyan edilmesi durumunda, ödenecek KDV beyan edilen dönemden sonraki dönemlere ilişkin indirilecek KDV listesi verilmesi yeterlidir.)
- İadesi Talep Edilen KDV Hesaplama Tablosu
3. MAHSUBEN VE NAKDEN İADE
İmalatçıların bu bölüm kapsamındaki mahsuben iade talepleri, yukarıdaki belgelerin ibraz edilmiş olması halinde miktarına bakılmaksızın vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir.
İmalatçıların bu bölüm kapsamındaki 10.000 TL’yi aşmayan nakden iade talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir. Süresinde düzenlenmiş YMM Tam Tasdik Sözleşmesi bulunan mükellefler için bu sınır 100.000 TL olarak uygulanır.
İade talebinin 10.000 TL’yi veya YMM Tam Tasdik Sözleşmesi bulunan mükellefler için 100.000 TL’yi aşması halinde, aşan kısmın iadesi vergi inceleme raporu veya YMM raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi halinde, mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür.
4. İMALATÇILAR TARAFINDAN YAPILAN MAL İHRACINDA İHRACAT BEDELİNE GÖRE İADE YÖNTEMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Bilindiği üzere; 1 Mayıs 2022 tarihinden itibaren gerçekleşen iade hakkı doğuran işlemlere ilişkin iade taleplerinde; sektör ayrımı yapılmaksızın imal ettikleri malları doğrudan ihraç eden imalatçılar, ihracat teslimlerine ilişkin olarak yüklendikleri KDV tutarına bakılmaksızın ihracat bedelinin %10’una kadar devreden KDV tutarı ile sınırlı olarak iade talep edebileceklerdir.
- Burada, daha önceki dönemlerde yapmış olduğumuz ihracattan dolayı, alınan iade miktarları üzerinden bir değerlendirme yapmamız daha uygun olacaktır.
- İhracat istisnası tutarının %10’undan daha az iade talep edebilen mükellefler devreden KDV’lerini eritmek amacıyla bu uygulamadan faydalanmaları firmalara avantaj sağlayacaktır.
- Özellikle, ihracatçı imalatçıların, imal edilen ürünlerin bünyesinde indirimli oran da (%1 – %8) KDV’ye tabi malzeme ve hizmet girdileri bulunan firmaları örnek verebiliriz.
- İhracatın beyan edildiği dönemden önceki son 24 döneme ilişkin indirilecek KDV listesi (Aynı dönemleri kapsayan indirilecek KDV listesinin bir defa verilmesi yeterlidir. Önceki dönemlerin herhangi birisinde ödenecek KDV beyan edilmesi durumunda, ödenecek KDV beyan edilen dönemden sonraki dönemlere ilişkin indirilecek KDV listesi verilmesi yeterlidir.)
- Bu düzenleme ile yüklenilen KDV listesi hazırlanmadığı için mükellefin son 2 yıllık (24 ay) indirilecek KDV listesi risk analizi kapsamında kontrol edilerek indirime uygun olmayan alışların/devreden KDV’nin doğruluğunun kontrol edilmesi amaçlanmaktadır.
- İmalatçıların doğrudan ihraç ettikleri malların bünyesinde yurtiçi veya yurtdışından KDV ödemeksizin temin ettiği malların bulunması halinde, ihracat bedeline ilişkin iadenin hesabında, ihracat bedelinden bu şekilde temin edilen malların bedeli düşülür. Şimdi konunun daha iyi anlaşılması için örnek uygulama ile karşılaştırmamızı yapalım.
| ÖRNEK-1 | |
| İhracat İstisnası | 1.000.000,00 |
| Devreden KDV Tutarı | 500.000,00 |
| Yüklenilen KDV Tutarı | 80.000,00 |
| ÖRNEK-2 | |
| İhracat İstisnası | 1.000.000,00 |
| Devreden KDV Tutarı | 500.000,00 |
| Yüklenilen KDV Tutarı | 200.000,00 |
| ÖRNEK-3 | |
| İhracat İstisnası | 1.000.000,00 |
| Devreden KDV Tutarı | 90.000,00 |
| Yüklenilen KDV Tutarı | 80.000,00 |
Yukarıda, 1. örneğimizde; İhracat istisnası tutarının %10’undan faydalanmak isteyen firmanın, iade alınacak KDV’si 1.000.000 x %10 = 100.000,00 TL olacaktır. Ancak yüklenilen KDV tutarının ise, 80.000,00-TL olduğu görülmektedir. Dolayısıyla; 1. Örneğimizdeki firma ihracat istisnasının %10’unu iade olarak talep etmesi kendilerinin lehine olacaktır.
Söz konusu 2. örneğimizde; İhracat istisnası tutarının %10’undan faydalanmak isteyen firmanın, iade alınacak KDV’si 1.000.000 x %10 = 100.000,00 TL. olacaktır. Ancak yüklenilen KDV tutarının ise, 200.000,00-TL olduğu görülmektedir.
Dolayısıyla; 2. Örneğimizdeki firma, ihracat istisnasının %10’unu iade olarak talep etmesi kendilerinin aleyhine olacaktır. Burada, söz konusu fark 100.000,00- TL olduğu için bu farkın ayrıca iade talep edilmesi mümkün olmadığından yüklenilen KDV olan 200.000,00 TL’nin iadesinin talep edilmesi daha avantajlı olacaktır.
Söz konusu 1 ve 2. örnekte, talep edilebilecek iade tutarı ilgili dönemdeki devreden KDV tutarı ile sınırlı olduğu söz konusu tutarı aşmadığı görülmektedir. 3. Örneğimizde devreden KDV tutarının 90.000,00-TL olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, firma 90.00,00-TL KDV iadesi alabilecektir. Firmanın anılan döneme ilişkin olarak, devreden KDV’si bulunmuyorsa, yaptığı ihracata ilişkin olarak KDV iadesi alamayacaktır.
Bu sebeple, Yüklenilen katma değer vergisi yerine sektörler itibarıyla ihracat bedelinin %10’u oranında iade yapılması devreden KDV yükü fazla olan mükelleflerin söz konusu KDV yükünün azaltılması ve firmalara finansman sağlaması bakımından avantajlı bir uygulama olacaktır.
