1- GİRİŞ
Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4’üncü maddesine göre;[1]
“Tasdik, gerçek veya tüzel kişilerin veya bunların teşebbüs ve işletmelerinin yeminli mali müşavirlerce denetleme ilke ve standartlarına göre uygunluk yönünden incelenmesi, bu inceleme sonuçlarına dayanılarak tasdik kapsamına giren konuların ve belgelerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığının imza ve mühür kullanmak suretiyle tespiti ve rapora bağlanmasıdır.
Tasdike esas alınan denetleme ilke ve standartları ile muhasebe ilke ve standartları, mevzuat hükümleri ve genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri göz önüne alınarak, Bakanlıkça hazırlanan tebliğlerle belirleneceği” hükmedilmiştir.
Tasdik işlemleri, yeminli mali müşavirler tarafından gerçek veya tüzel kişilerin, Kurumlar vergisi ya da yıllık gelir beyannameleri ile birlikte bunlara ekli olan tablo ile bildirimlerinin vergi kanunlarınca denetlenmesi işlemleridir.
Tam tasdik hizmeti Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılabilecek bir inceleme esnasında ortaya çıkabilecek hatalı uygulamaları önemli ölçüde azaltmaktadır.
2- TAM TASDİK NEDEN ÖNEMLİDİR?
Tam tasdik yaptıran işletmelerin tüm vergi ve hesap işlemleri yeminli mali müşavir tarafından vergi kanunları, denetim ilke ve standartları yönünden detaylı bir şekilde incelenmektedir. Bu sayede de herhangi bir mevzuata aykırılık sorunu yaşanmasının önüne geçilmektedir.
Tam tasdik yaptıran şirketler tüm hesap ve işlemleri yeminli mali müşavirler tarafından incelenip denetlendiği için, diğer mükelleflere nazaran daha az vergi inceleme riski ile karşı karşıyadırlar.
Bu kapsamda yürütülen tam tasdik hizmetinin vergi incelemesi riskini azaltmasının yanında, yanlış vergi uygulamalarının erken teşhisi ve düzeltilmesi ileride çıkabilecek vergisel problemleri azaltması açısından önemlidir.
Tam tasdik işlemlerinin, gerçek kişi ya da tüzel kişilerin yapmış olduğu işlerinin ve işletmelerinin hesap ve de kayıt sonuçlarına ait mali tabloların eksiksiz ve usulüne uygun olmasını sağlamak, vergi dairesi ile mükellef arasındaki güven ilişkisini oluşturmak ve devamlılığını sağlamak, işletmelerin ilgili mevzuat doğrultusunda taleplerini en hızlı şekilde karşılayarak hak mağduriyeti yaşanmasını önlemek gibi amaçları mevcuttur.
3- TAM TASDİK HİZMETLERİ
- Hasılat ve giderlerin ile Kanunen kabul edilmeyen giderlerin vergi mevzuatı ve muhasebe ilke ve standartları yönünden değerlendirilmesi
- Amortisman ve maddi ve maddi olmayan duran varlıkların işlemlerinin vergi mevzuatına uygunluğunun denetlenmesi
- Stoklar ve üretilen/satılan malın maliyetlendirilmesi işlemlerinin vergi mevzuatı açısından indelenmesi
- Kredi işlemlerinin vergi mevzuatı açısından değerlendirilmesi, faiz ve kur farkı giderlerinin matrahtan indirilebilirliğinin test edilmesi, örtülü sermaye kapsamında olan kredilerle ilgili analizlerin yapılması
- İlişkili şirketlerle olan işlemlerin, ana hatlarıyla, transfer fiyatlandırması mevzuatı açısından gözden geçirilmesi
- Vergi kanunlarında yer alan istisna ve indirim kalemlerine ilişkin (Ar-Ge indirimi, Nakdi Sermaye İndirimi, indirimli kurumlar vergisi uygulaması gibi) hesaplamaların kontrol edilmesi
- Yurtdışında mukim firmalar tarafından düzenlenen faturaların, sorumlu sıfatıyla KDV ve stopaj uygulamaları açısından kontrolü
- Kurumlar Vergisi matrahının kontrolü ve doğrulanması ile yıl sonu kurumlar vergisi tam tasdik raporunun düzenlenmesi ve vergi dairesine teslimi
4- TAM TASDİK SÖZLEŞMELERİ
Aktif toplamı ve/veya net satışı ne olursa olsun tüm mükellefler, yıllık beyannameleri için Yeminli Mali Müşavirlere tam tasdik yaptırabilirler. Tam tasdik yaptırılması, zorunlu değil ihtiyarî olup tam tasdikin avantajlarından yararlanmak isteyen mükellefler tarafından tercih edilmektedir.
Ancak, tam tasdik yaptırılmasına karar verilmesi halinde bu konuda Yeminli Mali Müşavir ile yazılı sözleşme yapılması zorunludur.
Tam tasdik sözleşme yapma işleminin OCAK ayı içinde tamamlanması gerekmektedir. Ocak ayı içinde) düzenlenecek olan sözleşmelerin, Şubat ayı sonuna kadar internet vergi dairesine elektronik ortamda girilmesi zorunludur.[2]
Ayrıca YMM’ler tarafından vergi dairesine verilecek tasdik raporlarına söz konusu sözleşmelerin birer örneğinin ve ücret soru formlarının eklenmesi gerekmektedir.
5- YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRİN YETKİLERİ
Yeminli mali müşavirler, bu Tebliğle verilen beyanname tasdik yetkisi ile ilgili olarak sözleşme yaptıkları mükelleflerin;
- Tüm defter, kayıt ve belgelerini gizli olsalar dahi incelemek,
- Tasdik işlemini ilgilendiren tüm bilgiler yöneticilerden, iç denetçilerden ve diğer ilgililerden istemek,
- Şirketlerin yönetim kurulu ve genel kurul toplantılarına katılmak ve bu toplantılarda istenildiği takdirde tasdik faaliyetini ve sonuçlarını ilgilendiren konularda açıklamalarda bulunmak, yetkisini haizdirler.
Kamu idare ve müesseseleri, yeminli mali müşavirlerin tasdik konusu ile sınırlı olmak üzere isteyeceği bilgileri vermekle yükümlüdürler. Gerekli bilgiler, yazı ile istenecek ve yazıda tasdik konusu ile ilgili husus ve sözleşme içeriği belirtilecektir.
Yeminli mali müşavirler ayrıca, beyannamelerini tasdik edecekleri mükelleflerin işlemleriyle sınırlı olmak üzere karşıt inceleme yapabilirler. Başka oda çevrelerindeki karşıt incelemeler, ücret Yönetmeliğindeki usul ve esaslar çerçevesinde ücreti ödenmek kaydıyla, o odaya mensup yeminli mali müşavirlere yaptırılabilir.
Yeminli mali müşavirlerce tasdik edilen beyannameler ve bunlara ilişkin mali tablolar, Kamu idaresinin yetkili memurlarınca incelenmiş bir belge olarak kabul edilir. Ancak, çeşitli kanunlarla Kamu İdaresine tanınan teftiş ve inceleme yetkilerinin kullanılmasına ve gerektiğinde tekrarına ait hususlar saklıdır.[3]
6- YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER İLE TAM TASDİK SÖZLEŞMESİ İMZALAMANIN SONUÇLARI
Tam tasdik yaptırılması, esas itibarıyla, malî müşavirlik hizmeti alınmasını ve bu suretle vergisel risklerden korunmayı sağlar.
Yeminli Mali Müşavirlere tasdik ettirilen beyannameler ve bunlara ilişkin malî tablolar, kamu idaresinin yetkili memurlarınca incelenmiş belgeler olarak kabul edilir. Tam tasdik yaptıran işletmeler, vergi inceleme elemanlarınca incelenmiş firma sayıldıkları için, normal şartlarda (ihbar veya benzeri özel bir neden olmadıkça) tekrar incelemeye tabi tutulmazlar.[4]
Tam tasdik yaptıran firmaların, yatırım indirimi, yeniden değerleme işlemleri ve sair kurumlar vergisi istisnalarından yararlanabilmek için ayrıca tasdik raporu düzenlettirmelerine gerek bulunmamaktadır.[5]
Süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesinin mevcudiyeti halinde, bavul ticareti ve yolcu beraberi eşya ihracatından doğan iadelerde Genel Tebliğlerle belirlenen limitlere göre, diğerlerinde(KDV ve ÖTV iade alacaklarında) miktara bakılmaksızın vergi inceleme raporu ve teminat aranmadan iade yapılır.[6]
2021 yılı aktif toplamı 13.258.000 TL ve net satışları 26.508.000 TL’ den firmalar beyannamelerini Serbest Muhasebeci Mali Müşavir’lere imzalatmak mecburiyetindedirler. YMM ile tam tasdik sözleşmesi imzalayan mükellefler bu mecburiyetten muaftır.[7]
Söz konusu tutarlar 2022 yılında verilecek beyannameler için herhangi bir düzenleme yapılmadığı için hadlerin yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacağı anlaşılmaktadır.
Bu nedenle 2021 yılı mali tablolarına göre,
AKTİF TOPLAMI ( 13.258.000 x 1,3620=) TL ve 18.057,396
NET SATIŞLARI (26.508.000 x 1, 3620=) 36.103,896 TL’yi aşmayan kurumlar ve gelir mükelleflerinin; 2022 yılı kurumlar vergisi veya gelir vergisi beyannamelerini, muhtasar beyannamelerini ve KDV beyannamelerini bir SM veya SMMM’ye imzalatmak mecburiyetindedirler.
Bu hadlerden HERHANGİ BİRİNİ AŞANLAR beyanname imzalatmaya mecbur değildirler. Bunlar isterlerse YMM’lere tam tasdik yaptırabilirler.
Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde mahsup edilemeyen gelir ve kurumlar vergisi stopajına ilişkin nakden iade talebinin 500.000,00 TL’ye kadar olan kısmının YMM tarafından düzenlenecek Tam Tasdik Raporuna istinaden nakden iadesi mümkündür.[8]
Hakeza son olarak, firmaların muhatap olacakları karşıt inceleme talepleri, YMM ile tam tasdik yapılması halinde YMM’ler tarafından 29 no.lu Tebliğ’e uygun olarak “bilgi verme” şeklinde karşılanabilir. Dolayısıyla tam tasdik yaptıran mükellefler bu bilgileri doğrudan vermek külfetinden kurtulurlar.
7- SONUÇ
Tam Tasdik denetim hizmeti Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilileri tarafından yapılabilecek doğrudan veya dolaylı bir inceleme esnasında ortaya çıkabilecek hatalı uygulamaları önemli ölçüde azaltmakla birlikte, Hazine Ve Maliye Bakanlığı’nca tam tasdik raporu düzenlemiş şirketlerin -ihbar ve özel durumlar hariç- incelenmeyeceği, tasdik yaptırmamış şirketlerin ise öncelikli olarak incelenmektedirler.
Tam tasdik yaptırmak isteyen işletmelerin, kendilerini güvence altına alabilmek, olası risk ve hatalardan korunmak için her yılın ocak döneminde o yıla ait tam tasdik sözleşmelerini yapmaları gerektiği unutulmamalıdır.
[1] Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
[2] 3568 sayılı Kanuna ilişkin 1 seri no.lu Tebliğ (R.G. 6.2.2008 – 26779)
[3] 18 no.lu SM,SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği
[4] 18 nolu SM,SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği
[5] 25 nolu SM,SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği
[6] KDV Genel Uygulama Tebliği
[7] 4 no.lu SM,SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği
[8] Gelir Vergisi Genel Tebliği Seri No: 252’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 315)
