1.GİRİŞ
Bilindiği üzere; Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7263 Sayılı Kanun 03.02.2021 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu kanun ile 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da önemli bazı değişiklikler yapılmıştır.
2. 1.000.000,00-TL ve ÜZERİ KAZANÇ İSTİSNASI OLAN TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNDE FAALİYETTE BULUNAN FİRMALAR
7263 Sayılı Kanun ile getirilen önemli düzenlemelerden biri de Teknokent’lerde faaliyette bulunan girişimci firmalara yatırım yapma zorunluluğunun getirilmesidir. Böylece; 4691 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
- 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren 4691 sayılı Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançları tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasiftegeçici bir hesaba aktarılacaktır.
- Aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlıdır. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da bu Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır.
- Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, 4691 sayılı Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemez.
- Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
3. 1.000.000,00-TL ÜZERİ AR-GE İNDİRİMİ OLAN MÜKELLEFLER
01.01.2022’den İtibaren, 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Kapsamında AR-GE İndiriminden Yararlanan ve İndirim konusu Tutarları 1.000.000 TL’ni Aşan Kurumlar Vergisi Mükelleflerin, Söz Konusu AR-GE indiriminin %2’si Oranında Fon Ayırma Zorunluluğu Getirilmiştir.
- 1/1/2022 tarihinden itibaren 3’üncü madde kapsamında yıllık beyanname üzerinden yararlanılan indirim tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleritarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılır.
- Bu fıkra kapsamında aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlıdır.
- Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır.
- Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılan tutarın yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan Ar-Ge indirimine konu edilemez.
- Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
4691 sayılı ve 5746 sayılı Kanun kapsamındaki %2 fon ayırma yükümlülüğe ilişkin farkları sayacak olursak;
1– 4691 sayılı Kanun kapsamındaki yükümlülük gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini kapsarken, 5746 sayılı Kanun kapsamındaki yükümlülük sadece kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır.
2- Söz konusu yatırım yükümlülüğünün oluşması için 4691 sayılı Kanun kapsamındaki yıllık kazancın, 5746 sayılı Kanun kapsamında indirim konusu yapılan tutarın, 1.000.000 TL ve üzerinde olması gerekir.
3– Yatırım yükümlülüğü tutarı yıllık beyanname üzerinden 4691 sayılı kapsamında istisna edilen tutarın, 5746 sayılı Kanun kapsamında yararlanılan Ar-Ge indirim tutarın %2 kısmı kadardır. Ancak aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 TL ile sınırlıdır.
4- Her iki durumda söz konusu %2’lik kısım pasifte geçici bir hesaba aktarılır ve geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar yatırım yapılması şarttır.
4. SONUÇ
Bu minvalde; 4691 sayılı kanun kapsamındaki istisna kazançları 1 milyon TL ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ile 5746 sayılı kanun kapsamındaki indirim tutarı 1 milyon TL ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarların yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılacaktır.
Aktarılan bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş
- Girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması
- Girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da
- 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır.
Aktarılması gereken destek tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20 milyon TL ile sınırlı tutulmuştur.
Söz konusu fon uygulamasının, yıllık beyannamedeki istisna veya indirim tutarına göre hesaplanacaktır. Bu sebeple, hesap döneminin kapanmasına müteakip verilecek yıllık gelir/kurumlar vergisi beyannamesi sonrasında, fona alma işleminin yapılması gerekmektedir.
