| SGK SİRKÜLERİ: 2023-19 |
| SİRKÜLER TARİHİ: 27.11.2023 |
Kanunda çerçevesi çizilmiş olan ihtiyaçlara istinaden, yine mevzuatta yer aldığı usule göre belirli bir süreliğine işçi kiralama işlemine geçici iş ilişkisi denilmektedir. Konu ile ilgili temel düzenlemeler 4857 sayılı İş Kanunu’nun 7. Maddesi ve Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği’nde yer almaktadır.
İş Kanunu’nun 7. Maddesindeki düzenlemeye göre geçici iş ilişkisi ancak bu konuda özel olarak yetkilendirilmiş özel istihdam bürosu aracılığıyla yahut bir holding içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı olarak faaliyet gösteren şirketler arasında kurulabilir. Şu hâlde işçi kiralamak için öncelikle işçiyi kiralayan aracının özel istihdam bürosu olması ve ilgili büronun işçi kiralama konusunda yetkilendirilmiş olması gerekir.
Kanun, işçi kiralamada birtakım yasaklar, sınırlamalar getirmiş ve işverenin istediği gibi işçi kiralamasına izin vermemiştir. İşçi kiralama yapılabilmesi için mutlaka kiralamayı gerektiren bir sebebin olması gerekir; diğer bir deyişle hukuka uygun bir işçi açığı durumunun söz konusu olması lazımdır. Aksi taktirde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından idari yaptırımlar uygulanmaktadır.
Bu kapsamda; geçici iş ilişkisi mevzuatına aykırı işlem yapılması ile ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü tarafından 22/11/2023 tarihli Genel Yazı yayımlanmıştır.
Genel Yazı’ya göre; özel istihdam bürosu ve özel istihdam bürosu gibi hareket eden gerçek ve tüzel kişiler ile hizmet verdikleri gerçek ve tüzel kişiler arasında kurulan geçici iş ilişkisinin 4857 sayılı İş Kanunu ile 4904 sayılı Kanunda yer alan düzenlemelere uygun kurulmaması halinde özel istihdam bürosu ve özel istihdam bürosu gibi hareket eden gerçek ve tüzel kişiler tarafından bildirimi yapılan sigortalıların bunlardan hizmet alan gerçek ve tüzel kişilerin sigortalısı olarak sayılması gerektiği Bakanlık tarafından 03/11/2023 tarihli yazı ile talimatlandırılmıştır.
Dolayısıyla; 4857 sayılı İş Kanunu ile 4904 sayılı Kanunda yer alan düzenlemelere uygun geçici iş ilişkisi kurulmadığının tespitinin sonucu olarak özel istihdam bürosu ve özel istihdam bürosu gibi hareket eden gerçek ve tüzel kişiler ile bunlardan hizmet alan işverenlikler arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulamayacaktır. Bu kapsamda bulunan işverenlerin, sigorta prim teşvik, destek ile diğer hak ve yükümlülük bakımından mağduriyet yaşamaması için Bakanlığın ilgili talimatı uyarınca gerekli önlemleri almaları önem arz etmektedir.
İş Müfettişleri tarafından 01/11/2023 tarihinden sonra geçici iş ilişkisi yetkisi bulunmayan bürodan içi temini yapıldığı veya usulüne uygun olmayacak şekilde işçi kiralaması yapıldığının tespiti halinde; işçiyi kiralayan(hizmet veren) firma tarafından bildirimi yapılan sigortalıların bunlardan hizmet alan gerçek ve tüzel kişilerin sigortalısı olarak sayılması gerekecektir. Bu kapsamda işçiler tüm hizmetleriyle birlikte işçi kiralayan (hizmet alan) işyerine nakledilecek olup, nakil işlemleri için idari para cezası uygulanmayacaktır.
Yine, işçiler için daha önce ödenmiş olan sigorta prim tahsilatları hizmet alan işyerine aktarılacak, fark prim doğması halinde gecikme zammı ile birlikte ayrıca tahsil edilecektir.
İşverenlerimizin idari yaptırımlarla ve usul işlemlerine aykırılık nedeniyle sorun yaşamamaları adına işçi temini yapacakları (hizmet aldıkları) firmaların “özel istihdam bürosu” olup olmadığını kontrol etmeleri gerekmektedir. Ayrıca işçi temini ana iş faaliyeti kapsamında yapılacaksa, buna ilave olarak hizmet alınan işyerinin “geçici iş ilişkisi yetkisi almış olan bir özel istihdam bürosu” olup olmadığını kontrol etmeleri gerekmektedir.
İlgili kontroller aşağıdaki link ile Türkiye İş Kurumu üzerinden yapılabilmektedir.
Not: Söz konusu sirkülerlerimiz, dergilerimiz ve yayınlarımızın toplu olarak paylaşıldığı mail listemize dahil olmak isteyen kişi ve kurumlar “info@pkf.com.tr” adresine e-posta gönderebilir, ya da ekranın sağında bulunan formu doldurabilirler.
(*) Sirkülerimizde yer verilen açıklamalar sadece bilgilendirme amaçlı olup, sirkülerimiz esas alınarak yapılacak işlemler sonucunda doğabilecek zararlardan şirketimiz sorumlu tutulamaz.
